Ειδικά θέματα στην Προληπτική Καρδιολογία
Καρδιολογικός έλεγχος στα παιδιά.
Να μην το φοβόμαστε – να μην τους φοβίζουμε.
από τον κ. Χρήστο Ντέλλο
Ο καρδιολογικός έλεγχος στα παιδιά έχει πάρει αδικαιολόγητα πολύ μεγάλη έκταση τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, κυρίως στα πλαίσια της υπερβολής στους προαθλητικούς ελέγχους, της διερεύνησης των κατά κανόνα αθώων φυσημάτων της παιδικής ηλικίας και της κακής αντίληψης της προληπτικής καρδιολογίας στα παιδιά, με αποκορύφωμα τον υποχρεωτικό προσχολικό έλεγχο της πρώτης τάξης του δημοτικού, μια ελληνική παγκόσμια πρωτοτυπία. Οι καρδιολόγοι δεν έχουν συνήθως επαρκή εξοικείωση και εκπαίδευση στα παιδιά, με αποτέλεσμα να αισθάνονται υπερβολική ψυχολογική πίεση ή και φόβο, σε κάθε εξέταση παιδιού που αντιμετωπίζουν. Αυτό έχει πολλές φορές σα συνέπεια «υπερδιαγνώσεις» παθολογικών ευρημάτων στα παιδιά, στα πλαίσια της «αμυντικής ιατρικής», με αποτέλεσμα αναίτια ταλαιπωρία και φόβο όλης της οικογένειας.
Ο κάθε καρδιολόγος μπορεί και πρέπει να εξετάζει παιδιά. Παραπομπή σε «παιδοκαρδιολόγο» δικαιολογείται μόνο σε λίγες περιπτώσεις, όπως ισχύει και για παραπομπές σε άλλες υποειδικότητες της καρδιολογίας. Τα μεγαλύτερα παιδιά των «προαθλητικών» ελέγχων παρουσιάζουν ελάχιστες αποκλείσεις από τους ενήλικες στα ευρήματα της κλινικής εξέτασης, του καρδιογραφήματος και του υπερηχοκαρδιογραφήματος. Το ζητούμενο είναι να αποκλεισθεί η ύπαρξη παθήσεων, όπως η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, το σύνδρομο Marfan, η σημαντική στένωση της αορτικής βαλβίδας και του ισθμού της αορτής, το σύνδρομο WPW και άλλα αίτια αιφνίδιου θανάτου στην άθληση, που στα παιδιά είναι ιδιαίτερα σπάνιος.
Σε όλα σχεδόν τα παιδιά ακούμε το αθώο (φυσιολογικό) φύσημα της παιδικής ηλικίας σε διάφορες φάσεις της ανάπτυξής τους. Ένα καρδιογράφημα σε υποψία παθολογικού φυσήματος είναι συνήθως αρκετό, αν και δύσκολα θα αποφύγει κανείς και ένα υπερηχοκαρδιογράφημα, που συνήθως απαιτούν οι παιδίατροι και οι ανήσυχοι γονείς. Με τη σημερινή ευκολία της εξέτασης και του μεγάλου αριθμού καρδιολόγων και μηχανημάτων αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, αρκεί να μην οδηγεί σε ψευδείς διαγνώσεις. Τα παιδιά έχουν πολύ καλό «ακουστικό παράθυρο», με αποτέλεσμα να απεικονίζονται εύκολα οι φυσιολογικές διαφυγές από τις κολποκοιλιακές
βαλβίδες και την πνευμονική. Ακόμα και μικρή διαφυγή σε τρίπτυχη φυσιολογική αορτική βαλβίδα, δε φαίνεται να έχει παθολογική σημασία και δεν είναι σπάνιο εύρημα σε αθλητές. Επομένως δε δικαιολογείται να αναγράφεται στο συμπέρασμα της μελέτης αντί για «φυσιολογικά ευρήματα», διάγνωση του τύπου «ήπια ανεπάρκεια μιτροειδούς», «ήπια ανεπάρκεια τριγλώχινας» ή «ήπια ανεπάρκεια πνευμονικής».
Η διάγνωση της πρόπτωσης της μιτροειδούς βαλβίδας δε θα πρέπει να μπαίνει στα παιδιά εάν δεν υπάρχει εμφανής πάχυνση των γλωχίνων. Το ανοικτό ωοειδές τρήμα (PFO), αν αναζητηθεί με ζήλο, μπορεί να βρεθεί στα περισσότερα παιδιά. Είναι ένα φυσιολογικό εύρημα και πρέπει να περιγραφεί σαν τέτοιο στην υπερηχοκαρδιογραφική μελέτη. Δε χρειάζεται καμιά περαιτέρω διερεύνηση και κανένας περιορισμός δραστηριότητας ή άλλη σύσταση. Είναι απαράδεκτο να γίνεται αναφορά για πιθανή μελλοντική ανάγκη τοποθέτησης «ομπρέλας». Τέτοιες αναφορές δεν έχουν καμία επιστημονική βάση και πλήττουν καίρια τη ψυχική ισορροπία μιας ολόκληρης οικογένειας.
Η αρτηριακή υπέρταση στα παιδιά είναι δευτεροπαθής, κυρίως σε στένωση του ισθμού της αορτής και σε νεφροπάθειες. Η αύξηση της αρτηριακής πίεσης κυρίως σε παχύσαρκα ή αγχωμένα παιδιά δεν προδικάζει την ανάπτυξη αρτηριακής υπέρτασης στην ενήλικη ζωή. Τα κριτήρια «πρωτοπαθούς» υπέρτασης στα παιδιά είναι αυθαίρετα, καθώς δε βασίζονται σε τεκμηριωμένες μελέτες. Το ίδιο αυθαίρετες και αμφισβητούμενες είναι και οι «φυσιολογικές» τιμές της χοληστερίνης στα παιδιά. Επομένως η έμφαση πρέπει να δοθεί στον υγιεινό τρόπο ζωής και όχι σε αστήρικτες διαγνώσεις που στιγματίζουν τα παιδιά.
Η εξοικείωση των καρδιολόγων με την εξέταση παιδιών πρέπει να βελτιωθεί, έτσι ώστε να μην αγχώνει τους ίδιους, ούτε να προκαλεί αδικαιολόγητο φόβο στους γονείς. Η εκπαίδευση των ειδικευόμενων στην καρδιολογία πρέπει να περιλαμβάνει πρακτική κλινική εμπειρία μικρής διάρκειας και στα παιδιά. Στο Τζάνειο νοσοκομείο έχουμε εκπαιδεύσει περισσότερους από εκατό ειδικευόμενους και νέους καρδιολόγους από όλη την Ελλάδα, στην κλινική παιδοκαρδιολογία και στις συγγενείς καρδιοπάθειες ενηλίκων. Κάθε ενδιαφερόμενος νέος συνάδελφος είναι ευπρόσδεκτος.
Author Info
No Comments